11 września 2020

O życiu nowych wyrazów – ciąg dalszy…

Płaskoziemiec neguje to, jakoby Ziemia była okrągła. Wszakże na jej krańcach rozciąga się ogromny mur z lodu zwany Antarktydą. Dowodzą tego badania naukowe prowadzone przez Międzynarodowe Towarzystwo Badań nad Płaską Ziemią (International Flat Earth Research Society), organizujące międzynarodowe konferencje naukowe („naukowe”). czytaj dalej

11 września 2020

Kawka ze śledzikiem

Niektórzy uważają, że są w języku bardzo potrzebne. Inni – że nadużywane. A jeszcze inni za nimi nie przepadają, łagodnie mówiąc. Nigdy nie powiedzą: pieniążki, zawsze: pieniądze. Nigdy nie pójdą na kawkę, zawsze – na kawę. Nigdy też nie zakąszą śledzikiem, bo wolą – śledziem. czytaj dalej

29 sierpnia 2020

Nowe słowa w Radiu Nowy Świat

Na zaproszenie Radia Nowy Świat  rozmawialiśmy z Janem Niebudkiem o feminatywach, zapożyczeniach, słowach młodzieżowych i innych zjawiskach w polszczyźnie. Zapraszamy do wysłuchania... czytaj dalej

18 sierpnia 2020

„Astronomia języka” – fochy i foszki

Stosunkowo niedawno pojawił się w polszczyźnie nowy frazeologizm: strzelić focha. Niesie on nieco inne treści niż znany od wieków zwrot stroić fochy. Ten nowy związek dobitnie wskazuje na krótkość i, można powiedzieć, jednokrotność dąsów i grymasów, a także ich wyraźne granice. czytaj dalej

11 sierpnia 2020

„Astronomia języka” i elektryk w elektryku

Wszyscy znamy setki wyrazów, które brzmią tak samo (i często są tak samo zapisywane), ale znaczą coś zupełnie innego. Już dzieci się głowią, jak to możliwe, że zamek w drzwiach i zamek, w którym jest uwięziona księżniczka, to zupełnie różne rzeczy, choć nazywają się identycznie. czytaj dalej

8 sierpnia 2020

Bicki dzięki siłce

Siłownia, która do niedawna była określana jako pakernia i budziła skojarzenia z subkulturą pakersów , teraz jest nazywana siłką , na której już nie pakujemy, lecz ćwiczymy bicki . Przestała być miejscem groźnym i dostępnym tylko dla tych, którzy więcej mają w mięśniach niż w głowie… czytaj dalej

4 sierpnia 2020

„Astronomia języka” – kariera cząstki -ing

Cząstka -ing w polszczyźnie ma się dobrze od dawna. Pojawiła się jako składnik zapożyczeń z języka angielskiego zwykle związanych z nauką czy inną zawodową stroną życia. Stąd bardzo już dobrze zadomowione: kemping, trening, ranking czy późniejsze: monitoring, doping czytaj dalej

31 lipca 2020

Język a nasza miłość do zwierząt

Język pokazuje, że traktujemy zwierzęta domowe jak istoty nam bliskie. Coraz rzadziej mówimy, że pies czy kot zdechł − posługujemy się raczej czasownikiem umrzeć, który przez długie wieki był zarezerwowany dla sfery ludzkiej. Postrzeganie śmierci zwierzęcia w kategoriach… czytaj dalej

28 lipca 2020

„Astronomia języka” – dwulicowe słowa

Nienowe w języku zjawisko, że wyraz albo frazeologizm funkcjonuje jednocześnie w przeciwstawnych znaczeniach, można zilustrować nowymi przykładami. Czy na przykład dzień konia to dzień dla kogoś korzystny? Kogo lub co można określić mianem to stan umysłu? czytaj dalej

27 lipca 2020

Taśmy – metonimia ze zmianą desygnatu

Od jakiegoś czasu w polszczyźnie funkcjonuje słowo taśmy – tylko w liczbie mnogiej – oznaczające jednak nie taśmy, lecz kompromitujące nagrania. Ten neosemantyzm powstał w wyniku metonimii i jednoczesnej zmiany desygnatu… czytaj dalej