Gdyby dało się wyodrębnić gen miłości do atmosfery Bożego Narodzenia, christmasiara z pewnością by go miała. Lubi te święta, ich atmosferę, przygotowania świąteczne – i nie przepuści okazji do uwiecznienia obiektów swych uczuć. Dlatego właśnie poprawna jest odpowiedź: christmasiara uwielbia sweetfocie z choinką. Dodajmy, że  uwielbia też publikację tych sweetfoć w mediach społecznościowych.

To kolejne słowo zakończone na -ara, które w żartobliwy sposób nazywa dziewczynę lub kobietę, która odnosi się do czegoś z ponadprzeciętnym zaagnażowaniem emocjonalnym, nie bacząc na opinię innych. Oprócz jesieniary i rzepiary znane są przecież kamieniary, zodiakary, rośliniary, herbaciary, książkary… Łączy je właśnie miłość do czegoś, ale także… słabość do publikowania fotografii ze sobą i obiektem swych uczuć w roli głównej.

Można więc powiedzieć, że za sprawą rzepiary niemal każda -ara przestała być prześmiewcza (taka jest w nie najnowszych chłopaczarze czy cwaniarze): przyrostek ten wyraźnie – wskutek świadomych i celowych działań (głównie kobiecych) – biegunowo zmienił wydźwięk.

Poprawny jest zapis małą literą: mikołaj, o czym przekonuje nas ta porada: https://poradniajezykowa.uw.edu.pl/porady/swiety-mikolaj-swiety-mikolaj/

Łatwo się jednak przekonamy, że kłopotów z mikołajami/Mikołajami jest kilka.

Małą literą (mikołaj) – tak jak nazwę czekoladowej figurki – zapiszemy też określenie przebranego człowieka – na przykład takiego do wynajęcia w grudniu albo takiego, który wespół z kolegami (ubranymi tak jak on – w czerwone ubranie) przechadza się po hipermarketach.

Z kolei (św.) Mikołaj to biskup Miry, patron m.in. dzieci, a także… baśniowa, fikcyjna postać z białą brodą i w czerwonym stroju, która wraz z elfami mieszka w Laponii, a w okresie bożonarodzeniowym rozwozi dzieciom prezenty saniami ciągniętymi przez renifery.

Piernik to ciasto pierne, czyli pieprzne, korzenne, ostre. Pierwotnie – wcale nie słodkie, lecz wytrawne, podawane do alkoholi. Dopiero z czasem zaczęto je słodzić – przede wszystkim miodem, dlatego te słodkie pierniki nazywano również miodownikami.

Do wiatraka piernik nie ma nic, podobnie jak kwiatek nie pasuje do kożucha. Ma jednak piernik coś wspólnego ze starością: twardnieje pod wpływem czasu. Jesteś (starym) piernikiem to zawsze będzie zdanie podszyte pogardą, obraźliwe. Piernik wzbudza emocje, czasem nawet miód na osłodę nie pomaga.

ŹRÓDŁA:

W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008.

Słowo choinka, od której pochodzi choinkowiec, ma kilka znaczeń i ogromny potencjał konotacyjny oraz metaforyczny. Z łatwością możemy sobie wyobrazić wiele rzeczy podobnych do choinki lub z nią związanych, które nazwać by można choinkowcem. Słowo to jednak ma od dawna utrwalone – choć rzadkie – znaczenie: to budynek przypominający z wyglądu choinkę. Spotkać możemy je dziś rzadko, notowane jest bodaj w jednym słowniku, a zilustrowane cytatem pochodzącym z czasopisma technicznego.

Gdybyśmy choinkowcowi chcieli nadać drugie życie, to prawdopodobnie byłoby ono związane… ze sprzedażą choinek. I chyba już ktoś zresztą wpadł na ten pomysł handlowy.

ŹRÓDŁA:

Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Polska Akademia Nauk, tomy I–IV: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1958–1962, tomy V–XI: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1963–1969.

31 grudnia idziemy na sylwestra i bawimy się na sylwestra. W sylwestra niektórzy puszczają sztuczne ognie. Na sylwestrze można tańczyć do upadłego (choć już na andrzejkach chyba zdarza się to rzadziej). Dlaczego ten wyraz zapisujemy małą literą? Bo to nazwa dnia, a także zabawy, obyczaju, a nie święta. Stosujemy więc tę samą zasadę, zgodnie z którą piszemy: walentynki, mikołajki, andrzejki.

Forma zapisywana Sylwester to imię męskie. Gdybyśmy chcieli się bawić na Sylwestrze albo wpaść na Sylwestra, skutki mogłyby być nie do przewidzenia…

ŹRÓDŁA:

Wielki słownik poprawnej polszczyzny, red. A. Markowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.