Hasło
janusz
Definicja
1. Niektórzy ludzie z niechęcią, prześmiewczo, a nawet pogardliwie nazywają januszem albo typowym januszem mężczyznę, którego wygląd i zachowanie świadczą o braku gustu, często stagnacji umysłowej, hołdowaniu mało wymagającym rozrywkom, a także nadmiernie wysokiej samoocenie i skłonności do protekcjonalnego traktowania innych.
Przykłady użycia
Wąsaty mężczyzna na plaży w sandałach, do których założył skarpetki – oto bohater najnowszej kampanii reklamowej z Gdańska. Przewrotny filmik walczy ze stereotypem "Janusza" pokazując, że prawdziwym powodem do wstydu jest co innego. – Wydaje ci się, że wiesz, co jest prawdziwym obciachem? Nie rób obciachu – słychać w spocie przygotowanym przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Klip przewrotnie ukazuje obciachowego wąsatego mężczyznę, tzw. "typowego Janusza" na plaży, który okazuje się osobą bardzo przyjazną środowisku (Źródło)

qrwa xD to jest jakis typowy janusz od 'nie znam sie ale sie wypowiem' xd rzuca wszystkimi epitetami na prawo i lewo ale chyba nie zna ich znaczenia nawet xd byleby rzucac hasełkami (Źródło)

Śmieszny pajac z tego Treli.Taki typowy Janusz w Ferrari. (Źródło)

Ale to był Janusz. Pewnie miał wąsy i białe skarpy do sandalow Na odczepnego powiedział bierz, co by miał spokój w domu. Rozgrzeszam Janusza (Źródło)

Mój ojciec to typowy Janusz, przychodzi po pracy, siedzi przed TV oglądając ambitne seriale z pilotem w ręce i żłopie piwsko czekając na obiad. Przy czym pyta codziennie, kiedy wracam ze szkoły, jakie mam oceny. Jak jest czwórka, to od razu hurr... durr... A za moich czasów..., ja same piątki miałem, gówniarzerii to się nie chce uczyć, na pole byś wyszedł, a nie tylko grał, a jak już grasz na komputerach, to przynajmniej byś coś pożytecznego porobił, gdyby nie ja, tobyś nie miał komputera i internetu, tymi ręcami komputery robiłem, poza tym tatuś to cały dzień w piłkę grał i na zawody sportowe jeździł. Ja na to, tato to pokaż świadectwa i swoje oceny ze szkoły. Janusz mówi, że mu się nie chce szukać. I tak zawsze przez kilka lat, aż do teraz.
Ojciec w końcu poszedł na strych zanieść jakieś rzeczy i znalazł swoje dokumenty i nagrody ze starych czasów. (…)  A co gorsze, te jego przechwałki były prawdziwe.  Brakuje mi jeszcze historii o tym, jak Janusz zdobył Mount Everest, pokonał Smoka Wawelskiego, stanął na Księżycu i był kierowcą autobusu w Sosnowcu. Ale niestety to wszystko o jego wynikach jest prawdą. Czuję się skompromitowany, teraz jedyną nadzieją jest się uczyć, bo to wstyd być takim głupim w porównaniu do Janusza. (Źródło)

Szymon Hołownia przypomina mi takiego stereotypowego ojca-janusza, który zapytany o cokolwiek zawsze odpowiada: ,,Synek to trzeba usiąść na spokojnie, przegadać temat... " (Źródło)
Warianty
Janusz
Informacja gramatyczna
M. lm. janusze, D. lm. januszy
Odsyłacze
por. grażyna, karyna, seba, sebixbrajan, brajanek, dżesika
Definicja
2. Niektórzy ludzie z niechęcią, prześmiewczo, a nawet pogardliwie nazywają januszem mężczyznę, który w trosce o własne korzyści (zwykle finansowe, ale nie tylko) działa kosztem innych, nie liczy się z ich potrzebami, zachowuje się niekulturalnie, czasami też dąży do tego, by kogoś oszukać. Aby doprecyzować dziedzinę działań janusza, mówią czasami: janusz biznesu, janusz plaży, janusz tatuażu, janusz kierownicy itd.
Przykłady użycia
mam wrażenie, że w porównaniu do większości społeczeństwa analizuję życie. dla mnie nie ma ono większego sensu, a dla takiego Janusza? liczy się bycie lepszym od somsiada i walka o cukier w supermarkecie. oni to przynajmniej mają cel. (Źródło)

Zgadzam się, bardziej prawdopodobne jest, że był to zrzut syfu przez jakiegoś Janusza. Trudno bym się nie zgadzał, skoro wprost to napisałem we wpisie na który odpowiadasz ;) (Źródło)

po zobaczeniu takiego janusza bez koszulki nie tylko dziecko będzie miało traumę i to jest godne potępienia (Źródło)

– Powiedzcie mi, czy tylko mnie wkur*** ten Janusz wymachując tym lewackim transparentem non stop "konstytucja"? Po co mieszać politykę do sportu. Brawo Janusz i Grażyna. Robicie wieś...
Janusz to ktoś, kto dupę sobie podciera własnymi prawami podstawowymi. Jeśli obraża cię Konstytucja, to pewnie "matka", "prawo" i "obywatel" też...
–To jest mecz siatkówki a nie debata czy jakaś akcja protestacyjna. Czyste lewackie buractwo i prostactwo. To jest wkurzające. (Źródło)

Janusze plaży ogrodzili sobie zagrodę parawanami
I dlatego nie wybieram się nigdy nad morze. Debili to ja się naoglądać mogę nie ruszając się z miejsca... (Źródło)

Na grupie ostrzegamy przed pseudo artystami czyli Januszami Tatuażu, którzy za "niewielkie pieniążki " lub flaszeczkę okaleczają ludzi. Zdarza się, że taki janusz często używa cudzych zdjęć do swojego portfolio, nie każdy musi być znawcą ale każdy powinien mieć dobry tatuaż  (Źródło)

nie wiem co za janusz kierownicy mnie wyprzedzał, ale tuż po wyprzedzeniu mnie zaczął hamować i prawie bym w niego wjechała (Źródło)

Trzeba być skończonym kretynem wspierając takie zbiórki. O pomysłodawcy nawet nie wspomnę.... chyba że to Janusz biznesu i zawinie się z kasą na koniec jak już kilku zrobiło  (Źródło)
Warianty
Janusz
Informacja gramatyczna
M. lm. janusze, D. lm. januszy
Odsyłacze
zob. januszerka
Definicja
3. Niektórzy ludzie z prześmiewczo, ironicznie, a nawet pogardliwie nazywają januszem mężczyznę, który robi coś nieudolnie, podejmuje się wykonania jakiejś pracy w przekonaniu, że ma wystarczające kompetencje intelektualne i zawodowe, choć w rzeczywistości jest inaczej.  Aby doprecyzować dziedzinę niekompetencji janusza, mówią czasami: janusz internetu, janusz budownictwa, janusz dziennikarstwa, janusz sportu itd.
Przykłady użycia
ej też macie wrażenie że jak na fb ktoś pisze coś poważnego i zobaczycie JEDEN błąd typu "podwurko" to od razu macie takiego janusza przed oczami i cała wypowiedź jest wtedy mniej poważna? XDDDDDDD (Źródło)

Janusze budownictwa :D
Człowiek kontra pianka montażowa czyli Janusz z siekierą rozbija puszkę. (Źródło)

Przeglądając internet każdego dnia można spotkać się z ogłoszeniami pełnymi błędów ortograficznych czy śmiesznie poprzekręcanymi nazwami. Takie codziennie trafiają na popularne w Polsce serwisy ogłoszeniowe pisane przez przysłowiowych "Januszy internetu", którzy najwidoczniej uznali, że ortografia której (z lepszym lub gorszym skutkiem) uczyli się w szkole w sieci absolutnie do niczego nie jest im potrzebna. (Źródło)

Faktycznie trener zaszalał xD Jak ktoś kto określa się ekspertem sportowym może pisać takie głupoty? Prawdziwy Janusz sportu (Źródło)

Janusz reklamy swoich usług, z dolnośląskiego
(…)
Ale trzeba być amebą, żeby się chwalić takimi akcjami P.S. niezależnie czy chodziłoby o Tuska czy Kaczyńskiego
[komentarze do reklamy o następującej treści: „Wykonuję zlecenie u pisowskiego emeryta który mi pieprzy że na Tuska patrzeć nie może i ogólnie jest źle ale to Tusk !To ja pyk dodatkowe 2 000 do łazienki i żyj królu w dobrobycie ” – przyp. A.H.] (Źródło)

Nawet fajnie mieć za sąsiada takiego dzbana, janusza prawdy historycznej..  (Źródło)

Gdybyś czytał uważnie to byś do mnie nie napisał. W tym temacie bazuję na tym co mówi świat nauki, lekarze, wirusolodzy, a nie Janusz z Twittera. Jak świat nauki stwierdzi, udowodni, zbada coś innego to wtedy zawracaj mi głowę. (Źródło)
Warianty
Janusz
Informacja gramatyczna
M. lm. janusze, D. lm. januszy
Odsyłacze
zob. januszerka
Definicja
4. Niektórzy ludzie z niechęcią i prześmiewczo nazywają januszem kibica (zwłaszcza piłki nożnej), który w ocenie mówiącego nie jest wystarczająco zaangażowany w sprawy drużyny (może być uważany za kibica przypadkowego, weekendowego), przejawia niesportowe zachowania i zbyt dużą wagę przywiązuje do krzykliwego wyglądu (co bywa interpretowane jako dowód powierzchownego i niepoważnego podejścia do zadań kibica). W tym znaczeniu janusz może być synonimem piknika.
Przykłady użycia
Same Janusze na trybunach, kapelusze, trąbki, popcorn, ciagle jakaś denne wstawki muzyczne i ten wodzirej rodem z remizy, czułem sie jak na pikniku a nie meczu, koszmar.... (Źródło)

Janusze na trybunach i kopacze na biosku o to polska kadra i cala otoczka (Źródło)

barwne Janusze na trybunach, które nic nie ogarniają bo przed meczem przyjęły 5 browców pod klatką w pełnym słońcu. Niektórzy jeszcze cieszyli się 5 minut po spalonym golu, że Śląsk prowadzi, bo nie byli w stanie ogarnąć kuwety (Źródło)

Jak zwykle Janusze na trybunach. Biją brawo jak jest dobrze a jak rywal strzela bramki to zamiast pomóc swoim ... gwiżdżą. ŻAŁOSNE... widziałem to nie raz. Siedzą dziadki na trybunach z kiełbasą i bluzgają lub gwiżdżą jak im się coś nie spodoba. DNO ! (Źródło)

Nie no za długo to wszystko trwa xD jeszcze to ś iesznie wygląda jak te janusze na boisku kłócą się z sędzią mimo że widział dobrze na wideo wszystko. To wręcz wygląda specjalnie tak śmiesznie by Fifa nie chciała tego wprowadzić. (Źródło)
Warianty
Janusz
Informacja gramatyczna
M. lm. janusze, D. lm. januszy
Odsyłacze
zob. januszerka
Informacja o przyczynie umieszczenia jednostki w słowniku
Wyraz janusz jest eponimem utworzonym od imienia Janusz. Został oznaczony tagiem „nowa forma”, wskazującym na typ neologizmu, z dwóch powodów: 1) jako wyraz pospolity jest nośnikiem znaczenia (w przeciwieństwie do nazwy własnej, jaką jest imię), 2) różni się fleksyjnie od imienia Janusz.
Informacje pozajęzykowe
Historyczno-społecznym uwarunkowaniom zjawisk związanych z obecnością januszy w polskim społeczeństwie są poświęcone m.in. artykuły publicystyczne: Traktat o Januszach Ziemowita Szczerka oraz polemiczna w stosunku do niego Ballada o Januszkach Adama Czecha.

Słowo janusz zostało zgłoszone do plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku.
Informacje dodatkowe
Wyróżnione znaczenia leksemu janusz (zwłaszcza 1., 2. i 3.) można traktować również jako odcienie znaczeniowe. Reprezentują wybrane cechy negatywnego autostereotypu Polaka, dlatego zdarza się, że współwystępują. W przywołanym autostereotypie mieszczą się również cechy wyglądu, gustu, charakteru, poziomu intelektualnego i poziomu wykształcenia, często przywoływane w wypowiedziach, w których występuje słowo janusz. 

W momencie opracowywania hasła redaktorzy zauważali tendencję do używania słowa janusz jako inwektywy niezależnie od cech osoby, którą się w ten sposób nazywa.

Leksemowi janusz poświęcone są m.in. artykuły: Stabilność ekspresywna leksemu janusz i jego jednostki derywowane Joanny Kaczerzewskiej oraz Janusze, halyny, sebixy i karyny. Memy internetowe jako źródło nowych eponimów Iwony Burkackiej.

Forma Janusz reprezentująca leksem janusz jest niezgodna ze współczesną normą ortograficzną.
Hasło zgłoszone
5 grudnia 2021
Hasło opublikowane
5 grudnia 2021
Hasło zaktualizowane
20 sierpnia 2022
Zgłoszenie hasła
Agata Hącia
Opracowanie hasła
Agata Hącia
Aktualizacja hasła
Agata Hącia
Informacja graficzna w Google
Informacja frekwencyjna w google