Hasło
apartheid
Definicja
Ludzie uważający, że decyzja o szczepieniu przeciw COVID-19 powinna być indywidualną sprawą każdego człowieka i nie może wpływać na sposób traktowania obywateli przez władze państwowe, nazywają ekspresywnie apartheidem (a także: sanitaryzmem) sytuację, w której osoby zaszczepione mają jakieś przywileje (zwykle możliwość wstępu na imprezy masowe, do lokali itd.). Słowo wartościujące negatywnie.
Przykłady użycia
Apartheid jako system społeczny sprowadza się do uprzywilejowania jednej grupy wobec drugiej ze względu na kryterium rasowe. W przypadku medycznego apartheidu zmienia się kryterium, ale nie zasada działania. (Źródło)

Zespół Kult wydał oświadczenie, w którym poinformował, że nie będzie grać koncertów, na które wejść będą mogli jedynie zaszczepieni. „Apartheidowi mówimy zdecydowanie nie. Chcemy łączyć, a nie dzielić" - napisali muzycy, a wielu internautów ich poparło. „Jeśli się nie sprzeciwimy segregacji ludzi, to niedługo stworzą getta dla nieszczepionych" - napisał autor jednego z komentarzy. (Źródło)

Apartheid sanitarny. Gowin popiera restauracje tylko dla zaszczepionych. (Źródło)

Opinia Krzysztofa Atora Woźniaka o wprowadzeniu w Polsce w przyszłości apartheidu sanitarnego, którą kilka miesięcy temu „YouTube” uznał za fake newsa, właśnie okazała się prawdą. Polska wprowadza niezgodną z „Konstytucją” segregację sanitarną. Uciążliwe obostrzenia będą dotyczyć tylko nieszczepionych, chociaż szczepionka nie chroni zaszczepionych przed chorobą i jej roznoszeniem. Metoda rządu: luzują obostrzenia wprowadzając apartheid sanitarny, aby po ponownym zaostrzeniu obostrzeń jesienią, gdy wróci sezon grypowy, obywatele byli z apartheidem oswojeni, a winę za „4 falę” można było zwalić na nieszczepionych. (Źródło)

Izrael wprowadził jako pierwszy apartheid sanitarny. Ludzie są segregowani. Masz odznakę zieloną – możesz wejść do kina, na siłownię, wejść do każdego sklepu. Masz fioletową – nie możesz korzystać w pełni z przestrzeni publicznej. A lista miejsc dostępnych dla ciebie się kurczy. (Źródło)

 
Odsyłacze
Informacja o przyczynie umieszczenia jednostki w słowniku
Wyraz apartheid znany jest w polszczyźnie od II połowy XX wieku w znaczeniu 'polityka rządu Republiki Południowej Afryki polegająca na dyskryminowaniu ciemnoskórej ludności'. Znaczenie rejestrowane przez niniejszy słownik jest więc neosemantyzmem.
Informacje pozajęzykowe
Apartheid to stosowana w Republice Południowej Afryki polityka segregacji rasowej polegająca na dyskryminowaniu osób czarnoskórych. W użyciu opisanym w niniejszym haśle mamy do czynienia z metaforą.
W 2007 r. w USA ukazała się książka autorstwa Hariett Washington pt. Medical Apartheid: The Dark History of Medical Experimentation on Black Americans from Colonial Times to the Present (Medyczny apartheid: ciemna historia eksperymentów medycznych na czarnych Amerykanach od czasów kolonialnych do współczesności; zob. tu). Opisywała ona stosowane przez naukowców praktyki przeprowadzania eksperymentów medycznych na nieświadomych tego czarnoskórych Amerykanach i Amerykankach.  Po wybuchu pandemii Covid-19 słowo apartheid (vaccine apartheid – ‘szczepionkowy apartheid’) pojawiało się w anglojęzycznych tekstach, lecz w znaczeniu innym niż to, które zostało nadane mu w polszczyźnie (opisane w tym haśle) – odnosiło się do (zdaniem twórców tego quasi-terminu) nierównej i niesprawiedliwej polityki dystrybucji szczepionek przeciw Covid-19, polegającej na uniemożliwianiu dostępu do nich biednym krajom (zob. tu).
Wymowa
[aparthejt] lub [aparthajt]
Hasło zgłoszone
10 czerwca 2021
Hasło opublikowane
10 czerwca 2021
Hasło zaktualizowane
27 sierpnia 2024
Zgłoszenie hasła
Katarzyna Kłosińska
Opracowanie hasła
Katarzyna Kłosińska
Aktualizacja hasła
Katarzyna Kłosińska
Informacja graficzna w Google
Informacja frekwencyjna w google